De Zambezi rivier is Afrika’s vierde grootste rivier. Na de Nijl, de Zaïre en de Niger. Een bezoek aan de rivier of de gebieden eromheen zijn vaak onderdeel van een reis in Zambia. Dit komt door de Victoria watervallen en de afwisseling met natuurparken als South Luangwa National Park en Kafue National Park.
De rivier loopt door zes landen. Het begint in het midden Afrika en loopt naar de Indische Oceaan. Het gebied rondom de Zambezi rivier is minder ontwikkeld dan bij andere Afrikaanse rivieren. Er zijn minder nederzetting en steden langs de Zambezi rivier. Daarbij genieten veel gebieden langs de Zambezi een beschermde status. Door de kracht van de Zambezi rivier zijn de spectaculaire Victoria watervallen en de zigzaggende Batoka Gorge ontstaan. De Zambezi wordt op verschillende punten onderweg ingedamd. Bij de massale Kariba stuwdam in Lake Kariba tussen Zambia en Zimbabwe en bij de Cabora Bassa Dam in Mozambique.
Bron in noordwest-Zambia
De schoonheid van de rivier heeft toeristen van over de hele wereld aangetrokken. De lengte van de rivier is 2.700 km en begint als een onbeduidende kleine bron in noordwest-Zambia in het district Mwinilunga. Het water borrelt rustig omhoog tussen de wortels van een boom. Dit is zeer dicht bij de grens waar Zambia, Angola en Zaïre elkaar ontmoeten.
De eerste 230 km van de rivier loopt door Angola. Hier vult het water vele moerassen. Uiteindelijk komt de Zambezi rivier Zambia weer binnen waar er meerdere zijrivieren op aan sluiten. De bovenloop van de Zambezi rivier is dunbevolkt. Er leven daar vooral herders, boeren en vissers. Het stroomgebied is hier niet rijk aan wild en er is opvallend weinig vervuiling. Dit is ook de plek waar de Kuomboka-ceremonie plaatsvindt. Het ritueel trekt jaarlijks duizenden mensen van over de hele wereld.
Barotse vlaktes
De Zambezi rivier stroomt verder door het platte zanderige land van de westelijke provincie. Vervolgens verandert de in de brede jaarlijks overstromende Barotse vlaktes. In de Barotse vlaktes ligt onder andere het Liuwa Plains National Park. In de Barotse vlaktes verdampt veel water uit de Zambezi rivier. Naarmate de Zambezi rivier meer naar oostelijke richting buigt, vormt deze de grens tussen Zambia en Namibië en komt uiteindelijk samen met de Chobe River in de Caprivi Swamps, die een grens met Botswana vormt.
Victoria watervallen
Direct na de Victoria watervallen stroomt het water van de Zambezi rivier door de smallere Batoka Gorge. U kunt hier wild water rafting, kajakken, river boarding en jet boating. Na de Batoka Gorge vormt de Zambezi rivier voor de komende 500 km de grens tussen Zambia en Zimbabwe.
Lake Kariba
De Zambezi rivier stroomt nu via de brede Gwembe Valley naar Lake Kariba. Aan het einde van het Kariba meer ligt de Kariba stuwdam. Vanaf de stuwdam loopt de rivier naar het noorden en later weer naar het oosten in Chirundu. Hier wordt de rivier geflankeerd door het Lower Zambezi National Park aan de Zambiaanse kant en het Mana Pools National Park aan de Zimbabwaanse kant. Deze middelste zone ondersteunt een van de belangrijkste wildernisgebieden van Afrika. Na de samenloop met de Luangwa rivier is het een veel grotere Zambezi rivier die Mozambique instroomt en naar de Indische Oceaan stroomt. Een rivier die zowel energie, voedsel, plezier en voor vervoer heeft gezorgd en voor ontelbare dieren een thuis is op deze lange reis.
Kuomboka-ceremonie
Waarschijnlijk de grootste en bekendste traditionele ceremonie in het land, is de Kuomboka-ceremonie een oud ritueel van de Lozi-mensen die elk jaar in april plaatsvindt. Het is een kleurrijk en spannend evenement dat duizenden mensen van over de hele wereld aantrekt om de Zambiaanse cultuur op zijn best te kunnen zien.
De Kuomboka-ceremonie is al meer dan 300 jaar oud en wordt omringd door interessante mythen en legendes. Het wordt voorafgegaan door zware drum slagen van de koninklijke Maoma-drums die de dag voor Kuomboka rond de koninklijke hoofdstad echoën. De Kumboka-ceremonie heet ‘Kuomboka’, een Lozi-woord dat letterlijk ‘uit het water gaan’ betekent. Als de vlakten rond Mongu overstromen reist de Lozi-koning in een groot schip, genaamd Nalikwanda, van zijn droge seizoen paleis in Lealui naar zijn regenseizoen paleis in Limulunga. De Kuomboka-ceremonie
- komt voort uit de overstromingen van de Zambezi vlaktes
- is gebaseerd op de verplaatsing van de Lozi-koning naar hogere gronden
- is een kans om de Zambiaanse cultuur en wild te ervaren